Σονάτες στη ζούγκλα

 Σονάτες στη ζούγκλα  -  Πάνος Καράν

Όταν το πρωτάκουσα πίστεψα ότι είναι σενάριο αγγλικής ταινίας. Ένας νεαρός πιανίστας, λέει, θα δώσει 88 κοντσέρτα στον Αμαζόνιο! Ογδόντα οκτώ! Όσα και τα πλήκτρα ενός πιάνου. Για τις φυλές του Αμαζονίου, για ανθρώπους δηλαδή που έχουν για μουσική τούς ήχους στο ποτάμι και το δάσος.

Ο Στέφανος που μου το είπε – συνεργάτης μου στην εκπομπή – είχε όλα τα στοιχεία. Ο πιανίστας ήταν ο συμμαθητής του Πάνος Καράν. Γεννημένος στην Κρήτη, μεγαλωμένος στην Αθήνα και κάτοικος σήμερα Λονδίνου. Τα μουσικά περιοδικά τον αναφέρουν ως έναν από τους κορυφαίους της γενιάς του. «Ένας ευγενής ήχος (…) ένας συγκρατημένος ερωτισμός», διαβάζω σε μια εφημερίδα. Ο 28χρονος σολίστας έχει ήδη ταξιδέψει σε 75 χώρες, μιλάει ελληνικά, αγγλικά, ισπανικά, γερμανικά, ρωσικά και τώρα μαθαίνει την επίσημη γλώσσα των Μανδαρίνων. Ο στόχος του είναι πριν γίνει 30 ετών να έχει επισκεφθεί 100 διαφορετικές περιοχές του πλανήτη. Και τον Αύγουστο ο Πάνος Καράν ίδρυσε Τα Πλήκτρα της Αλλαγής (Keys of Change) για να διαδώσει την κλασική μουσική σε απομονωμένα μέρη του πλανήτη. Λίγες εβδομάδες μετά άρχισε συναυλίες σε όλο τον κόσμο (πέρασε και από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών), προσδοκώντας σε 88 εβδομάδες να μαζέψει 88.000 ευρώ που θα διατεθούν για τη μουσική εκπαίδευση των φυλών του Αμαζονίου και θα χρηματοδοτήσουν τα κοντσέρτα του στο μεγάλο ποτάμι. Αρωγός του σε αυτήν την προσπάθεια, εκτός από πολλούς ανώνυμους και επώνυμους, είναι και το Ταμείο του Κόνδορα για την Εκπαίδευση (The Condor Trust for Education ), η οργάνωση που ενισχύει οικονομικά τα παιδιά της Νότιας Αμερικής για να συνεχίσουν το σχολείο.

Η ιστορία λοιπόν δεν ήταν σενάριο. Και το ταξίδι θα αρχίσει τον Μάρτιο, όπου να ‘ναι δηλαδή.

Πότε ταξιδέψατε για πρώτη φορά;

Το πρώτο ταξίδι που έκανα ως πιανίστας ήταν στα 15 μου, στη Σενιγκάλια της Ιταλίας, για έναν διεθνή διαγωνισμό πιάνου. Ένιωσα πολύ σπουδαίος όταν την ώρα της εγγραφής άκουσα το όνομά μου και το όνομα της χώρας μου. Ευτυχώς κέρδισα ένα βραβείο κι έτσι η Ιταλία μου άφησε γλυκιά γεύση. Ήταν περίεργη αίσθηση, πάντως, να είμαι στο εξωτερικό με την οικογένειά μου και όλοι να κάνουν διακοπές, εκτός από μένα.

Η πρώτη συναυλία σας;

Το πρώτο ρεσιτάλ μου; Στα 13 μου στο Αμερικανικό Κολέγιο Ελλάδος. Από τότε, κάθε φορά που παίζω στο θέατρο του Pierce College, που χωράει 700 θεατές, νιώθω πάλι σαν 13 ετών. Δεν θα ξεχάσω επίσης την πρώτη φορά που πήγα για συναυλία στο Μέγαρο, όταν πρωτάνοιξε το 1991. Είχα μείνει έκθαμβος από το μέγεθός του και το πλήθος των θεατών.

Πώς εμπνευστήκατε την ιδέα του ταξιδιού στο μεγάλο ποτάμι; Γιατί δηλαδή επιλέξατε τον Αμαζόνιο και όχι ένα βουνό της Κρήτης;

Προσπαθούσα να σκεφθώ ένα μέρος όπου δεν θα είχαν ποτέ ακούσει τη μουσική μας και όπου δεν έχουν καμία γνώση ή προκατάληψη γι’ αυτή. Ο Αμαζόνιος εδώ και αιώνες είναι πηγή έμπνευσης, θρύλων και φιλοδοξιών. Αμέτρητες δεισιδαιμονίες και εμμονές, από το Ελ Ντοράντο μέχρι τους ανθρωποφάγους, δίνουν σ’ αυτόν τον ποταμό ιδιαίτερη δόξα. Και ένα Πρελούδιο και Φούγκα του Μπαχ ή ένα κοντσέρτο για πιάνο του Ραχμάνινοφ ανήκουν εξίσου στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου όσο και στη σκηνή του Κάρνεγκι Χολ.

Υπάρχουν κάποιοι που λένε ότι δεν πρέπει να μαθαίνουμε στις άγριες φυλές του Αμαζονίου τις δυτικές συνήθειές μας. Από το χρήμα μέχρι το αλκοόλ. Για τη μουσική αυτό δεν ισχύει;

 Η μουσική είναι μουσική. Όταν μοιράζεσαι την ομορφιά ενός αφρικανικού ρυθμού, μιας μελωδίας από το Μπαλί ή μιας σονάτας του Μπετόβεν, αυτό δεν έχει σύνορα, μιλάει σ’ όλη την ανθρωπότητα.

Όταν τα 88 κοντσέρτα θα έχουν τελειώσει, τι θα θεωρήσετε επιτυχία;

Κάτι που μου αρέσει σε αυτήν την ιστορία είναι ότι δεν μπορεί να μετρηθεί με τα γνωστά κριτήρια της επιτυχίας ή της αποτυχίας. Φυσικά, αν το πιάνο πέσει στο ποτάμι και δεν μπορώ να παίξω δεν θα ήταν ιδανική κατάσταση,αλλά αν στηθεί και παίξω μουσική τότε θα είναι μόνο θετική εμπειρία για όλους. Το Keys of Change δημιουργήθηκε επίσης για να βοη-θήσει παιδιά στη Λεκάνη του Αμαζονίου (και κάποια μέρα, ελπίζω, απ’ όλον τον κόσμο) να πάνε στο σχολείο. Κάτι που εμείς εδώ το θεωρούμε δεδομένο αλλά είναι πολυτέλεια για τα παιδιά στον Αμαζόνιο.

Ελληνική μουσική ακούτε;

Όλοι ξέρουμε τον Σκαλκώτα και τον Ξενάκη, που έφεραν την Ελλάδα σε αίθουσες συναυλιών σε όλον τον κόσμο. Όσον αφορά τους πιο σύγχρονους, είχα την τιμή να γνωρίσω τον Σπύρο Κλάψη και τον αείμνηστο Τάκη Καλογερόπουλο, που επηρέασαν τις προτιμήσεις μου στη σύγχρονη ελληνική μουσική. Δεν ξέρω αν φταίνε οι μουσικοί της αλλά η κλασική μουσική συνεχίζει να αφορά μια ελίτ.Εγώ όμως έχω δει αμέτρητες φορές, άνθρωποι που νόμιζαν ότι «η κλασική μουσική δεν είναι γι’ αυτούς» να συγκινηθούν και τελικά να ερωτευθούν αυτή τη μουσική μετά την πρώτη συναυλία που παρακολούθησαν. Αν μερικοί νιώθουν ότι η κλασική μουσική είναι ελιτίστικη, φταίμε και εμείς οι μουσικοί και οι συνήθεις ακροατές μας, επειδή συχνά κολλάμε υπερβολικά σε επιφανειακά πράγματα και στις παραδόσεις. Το δικό μου όραμα είναι η μουσική μου να είναι «φιλική προς τον χρήστη» και προσιτή στον καθένα, είτε παίζω στο σαλόνι κάποιου είτε στη σκηνή του Μεγάρου. Εν μέρει, αυτό με εμπνέει και στο πρότζεκτ Keys of Change.

ΤΑ ΝΕΑ 12-2-2011: ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ

ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ