20 χρόνια Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στα σχολεία του Ν. Αχαίας

Οι οικολογικές επιπτώσεις της διαρροής πετρελαίου

Επιπτώσεις από τη διαρροή πετρελαίου από την καταστροφή της εξέδρας Deepwater Horizon της BP σε χελώνες, θαλάσσια θηλαστικά, καφέ πελεκάνους και ερυθρό τόνο.Οι οικολογικές επιπτώσεις αυξάνονται ταχύτατα καθώς καθημερινά διαρρέουν περίπου 9.500.000 λίτρα αργού πετρελαίου στον κόλπο του Μεξικού.

Ο εφιάλτης στον Κόλπο του Μεξικού συνεχίζεται...

Δείτε τη διαρροή στον κόλπο του Μεξικού ζωντανά

ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΧΕΛΩΝΕΣ

Η διαρροή πετρελαίου της εξέδρας Deepwater Horizon της BP μπορεί να βλάψει πολλά είδη θαλάσσιας χελώνας, κάποια εκ των οποίων θεωρούνται είδη υπό εξαφάνιση και ζουν, αποδημούν και αναπαράγονται στον Κόλπο του Μεξικού. Ιδιαίτερη ανησυχία υπάρχει για τη χελώνα Kemp’s Ridley –είδος υπό εξαφάνιση- που ζει αποκλειστικά στο δυτικό Κόλπο του Μεξικού. Επιπλέον, η κύρια περιοχή διατροφής του είδους Kemp’s Ridley βρίσκεται στο σημείο της διαρροής.

Οι θαλάσσιες χελώνες φτιάχνουν τις φωλιές τους σε παραλίες και κάποιες ενήλικες θηλυκές χελώνες θα ‘αρνηθούν’ να τις φτιάξουν σε παραλίες που έχουν μολυνθεί. Επιπλέον, ακόμα και το να πλησιάσουν στις παραλίες μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να καλυφθούν από πετρέλαιο. Η πετρελαιοκηλίδα της BP έχει ήδη φτάσει στις ακτές του Κόλπου και στα γύρω νησιά, και θα μπορούσε να επηρεάσει την επιτυχή εκκόλαψη των θαλάσσιων χελωνών. Η National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) αποκάλυψε ότι ακόμη και αν τα αυγά των θαλάσσιων χελωνών επιζήσουν για να εκκολαφθούν, η έκθεσή τους στο πετρέλαιο μπορεί να οδηγήσει σε αναπτυξιακές ανωμαλίες. Επίσης, οι ειδικοί της NOAA υποστηρίζουν ότι αν τα αυγά των θαλάσσιων χελωνών εκτεθούν σε πετρέλαιο κατά το τελευταίο μισό της περιόδου επώασης, έχουν λιγότερες πιθανότητες να εκκολαφθούν.

Οι θαλάσσιες χελώνες-νεοσσοί περνούν μεγαλύτερο ποσοστό του χρόνου τους στην επιφάνεια του νερού σε σύγκριση με τις ενήλικες, και έτσι ο κίνδυνος έκθεσης σε πετρέλαιο είναι μεγαλύτερος. Οι Θαλάσσιες χελώνες που εκτίθενται σε πετρέλαιο ενδέχεται να υποστούν σωματικές βλάβες, να παρουσιάσουν εντερικά προβλήματα και προβλήματα άνωσης λόγω των τοξικών επιδράσεων του πετρελαίου και των χημικών διαλυτών.

ΦΑΛΑΙΝΕΣ ΚΑΙ ΔΕΛΦΙΝΙΑ

Η πετρελαιοκηλίδα της εξέδρας Deepwater horizon της BP αποτελεί μια τρομακτική απειλή για τα θαλάσσια θηλαστικά, όπως οι φάλαινες και τα δελφίνια που πρέπει να βγουν στην επιφάνεια της θάλασσας για να αναπνεύσουν. Το πετρέλαιο στην επιφ

άνεια του νερού, καθώς και οι τοξίνες στον αέρα από το πετρέλαιο, μπορεί να τα βλάψουν και να μολύνουν την τροφή τους.

Τα θαλάσσια θηλαστικά, όπως είναι οι φάλαινες φυσητήρες και τα ρινοδέλφινα που βρίσκονται στην περιοχή της πετρελαιοκηλίδας μπορεί να δηλητηριαστούν από την έκθεσή τους στο πετρέλαιο, και να υποστούν οργανικές βλάβες, έλκη ή εσωτερικές

αιμορραγίες. Ακόμα και οι αναθυμιάσεις του πετρελαίου στην επιφάνεια του νερού μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμούς στα θαλάσσια θηλαστικά με το να βλάψουν το αναπνευστικό τους σύστημα, κάτι που θα δυσκολέψει την αναπνοή τους. Οι νεαρές φάλαινες και τα δελφίνια είναι ιδιαίτερα τρωτά καθώς δεν έχουν προστατευτικό στρώμα λίπους, άρα το δέρμα τους είναι πιο ευάλωτο σε χημικά εγκαύματα και μολύνσεις.

Μετά την πετρελαιοκηλίδα του Exxon Valdez, έρευνες έδειξαν ότι οι πληθυσμοί θαλάσσιων θηλαστικών μειώθηκαν σημαντικά για πολλά χρόνια μετά την καταστροφή. Συγκεκριμένα, έρευνα για τις όρκες (φάλαινες δολοφόνους) αποκάλυψε ότι δύο πληθυσμοί

όρκας μειώθηκαν κατά περίπου 40% μετά την πετρελαιοκηλίδα. Επιπλέον, η αναπαραγωγική ικανότητά τους ήταν σημαντικά μειωμένη και σχεδόν το μισό των νεογέννητων δεν επέζησε.

ΚΑΦΕ ΠΕΛΕΚΑΝΟΙ

Στις 7 Μαΐου 2010, η U.S. Fish and Wildlife Service έκλεισε το Εθνικό Καταφύγιο Άγριας Ζωής Breton, μια έκταση 20 τετραγωνικών χιλιομέτρων άγριας ζωής, που αποτελεί καταφύγιο των Καφέ Πελεκάνων, του πουλιού - σύμβολο της πολιτείας της Λουιζιάνα. Ήδη, πυκνό ρευστό πετρέλαιο έφτανε στη στεριά σε αυτό το καταφύγιο.

Τα νησιά του καταφύγιου Breton είναι περιοχές όπου φωλιάζουν και βρίσκουν τροφή οι Καφέ Πελεκάνοι, ένα είδος που βρίσκεται τώρα (Μάιος) στη μέση της περιόδου της αναπαραγωγής του. Πρόσφατες έρευνες του Εθνικού Πάρκου Άγριας Ζωής Breton εντόπισαν περίπου 2.000 ζευγάρια πελεκάνων. Η πετρελαιοκηλίδα της BP μπορεί να αποτελέσει σοβαρή απειλή στη φάση αναπαραγωγής των Πελεκάνων, καθώς πολλά ζευγάρια είναι ήδη σε φάση επώασης των αυγών και θα φωλιάσουν με τα μικρά τους στην περιοχή για αρκετούς μήνες. Ο πληθυσμός των Πελεκάνων επίσης είναι απίθανο να μετακινηθεί από τα πετρελαιωμένα νερά καθώς ήδη έχουν φωλιάσει στην περιοχή. Η διαταραχή του κύκλου αναπαραγωγής του Καφέ Πελεκάνου, σε συνδυασμό με το μικρό βαθμό αναπαραγωγής του, μπορεί να μειώσει τον πληθυσμό του απειλούμενου αυτού είδους.

Οι καφέ Πελεκάνοι είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι επειδή φωλιάζουν στο έδαφος ή σε περιοχές με μαγκρόβια βλάστηση κατά μήκος της ακτογραμμής. Επιπλέον, οι Καφέ Πελεκάνοι εξαρτώνται από την υγεία των παράκτιων υδάτων, και προκειμένου να «ψαρέψουν» βουτάνε απευθείας στο νερό. Αν οι Πελεκάνοι έρθουν σε επαφή με το πετρέλαιο, μπορεί να μη μπορέσουν να πετάξουν, να επιπλεύσουν ή να μείνουν ζεστοί κάτω από πετρελαιωμένα φτερά.

ΕΡΥΘΡΟΣ ΤΟΝΟΣ

O Ερυθρός Τόνος του Βορείου Ατλαντικού είναι ήδη στα όρια της εξαφάνισης λόγω της υπεραλίευσης και η διαρροή από την καταστροφή της εξέδρας Deepwater Horizon της BP μπορεί να έχει μεγάλο αντίκτυπο στον πληθυσμό του Ερυθρού τόνου στον Κόλπο του Μεξικού. Ο Ερυθρός Τόνος είναι ένα είδος που μας ανησυχεί ιδιαίτερα καθώς ωοτοκεί στον Κόλπο του Μεξικού μεταξύ των μέσων Απριλίου και μέσων Ιουνίου. Δυστυχώς, η πετρελαιοκηλίδα της εξέδρας Deepwater Horizon της ΒΡ εστιάζεται κοντά σε ένα από τα σημεία που αυτά τα ψάρια συνηθίζουν να αναπαράγονται. Οι νεαροί τόνοι θα είναι πιο ευάλωτοι στις τοξικές επιδράσεις του πετρελαίου και στα χημικά διαλυτικά. Οι ενήλικοι Ερυθροί Τόνοι θα επηρεαστούν επίσης καθώς το πετρέλαιο κινείται προς τα πάνω στην τροφική αλυσίδα, επηρεάζοντας τη λεία του τόνου ή καθιστώντας τη σε ανεπάρκεια κατά τη διάρκεια της περιόδου γονιμοποίησης. Επιπλέον, το πετρέλαιο μπορεί να εισχωρήσει στα βράγχια του τόνου κάνοντας δύσκολο για το ψάρι να αναπνεύσει και μειώνοντας την πιθανότητα επιβίωσης.

ΟΙ ΛΥΣΕΙΣ

Η καταστροφή της εξέδρας Deepwater της ΒΡ και άλλες παρόμοιες καταστροφές είναι το προβλέψιμο αποτέλεσμα της εξάρτησής μας από τα ορυκτά καύσιμα. Πρέπει να αλλάξουμε πορεία. Η αμερικανική κυβέρνηση, όπως και οι υπόλοιπες κυβερνήσεις πρέπει να δράσουν τώρα για να:

• απαγορεύσουν τις νέες υπεράκτιες γεωτρήσεις

• περάσουν νομοθεσία που καθιερώνει μια καθαρή ενεργειακή επανάσταση στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και ολόκληρο τον πλανήτη.

• θέσουν σε ισχύ πιο αυστηρούς κανονισμούς για τις βιομηχανίες άνθρακα και πετρελαίου ώστε να γίνουν ασφαλέστερες και πιο υπεύθυνες για τις βλάβες που προκαλούν.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ ΕΣΥ

Βοήθησε να εμποδίσουμε άλλες καταστροφές, συμβάλλοντας στο να σταματήσουμε τις υπεράκτιες γεωτρήσεις. Η Greenpeace αγωνίζεται για να γίνει πραγματικότητα η Ενεργειακή Επανάσταση και η δημιουργία ενός δικτύου θαλάσσιων καταφυγίων.

Πηγή : Greenpeace

Αφήστε το στο ταμείο !

Νέα διαμαρτυρία στην Κατερίνη, την Τετάρτη 26 Μαΐου 2010,
στις 18:30 μπροστά στο κτίριο της Νομαρχίας.

Την Τετάρτη θα είμαστε περισσότεροι!
Αντιδρούμε, γιατί δεν περιμένουμε από κανέναν!

Φίλοι, να είστε όλοι εκεί!

Φίλες και φίλοι, αντιδράστε! Οργανωθείτε! Γιατί, σ' εμάς, τους απλούς πολίτες, κανείς δεν πρόκειται να χαρίσει κάτι. Γεμίστε τα καρότσια σας με ότι .τραβάει η ψυχή σας και εγκαταλείψτε τα μέσα στα Super Market!

Την προηγούμενη εβδομάδα, ο χώρος μπροστά στα ταμεία γνωστής γερμανικής αλυσίδας σούπερ μάρκετ στην Κατερίνη, φράκαρε από δεκάδες «ορφανά» καρότσια, γεμάτα με προϊόντα. Οι ταμίες και οι υπεύθυνοι του καταστήματος κοιτούσαν έκπληκτοι τους 35 και πλέον πελάτες να τα παρατούν εκεί και να αποχωρούν ομαδικά, δηλώνοντας πως δεν έχουν τα χρήματα για να πληρώσουν αυτά που ήθελαν να αγοράσουν.

Στο σούπερ μάρκετ επικράτησε πανικός! Τρομαγμένη η υπεύθυνη του καταστήματος, αφού πήρε οδηγίες από τα κεντρικά της Αθήνας, κάλεσε την αστυνομία, η οποία έφτασε λίγα λεπτά αργότερα. «Δεν κλέψαμε κανέναν, δεν φοράμε κουκούλες, στο ένα χέρι κρατάμε το παιδί μας και στο άλλο την αστυνομική μας ταυτότητα. Δεν κρυβόμαστε από κανέναν! Όπως μπαίνεις σε ένα κατάστημα ρούχων και μετά από πρόβα δύο ωρών δεν αγοράζεις κανένα από τα οχτώ πουκάμισα που δοκίμασες, έτσι κάναμε κι εμείς», είπαμε στους -επίσης έκπληκτους- αστυνομικούς και αφού δόθηκαν αμοιβαίες εξηγήσεις, το θέμα έληξε!

Τα μέλη της Εθελοντικής Ομάδας Δράσης Πιερίας αντιδρούν σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις ακριβές τιμές των προϊόντων και προτείνουν σε όλους τους πολίτες της χώρας το «Αφήστε το στο Ταμείο», μέχρι να πέσουν οι τιμές. Η δράση ήδη μεταφέρεται και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας, όπως πχ στη Θεσσαλονίκη, στη Λάρισα και στη Βέροια.

«Αντιδρούμε, γιατί δεν περιμένουμε από κανέναν!»

Ας λάβουν οι αρμόδιοι το μήνυμα ότι δεν είμαστε φοβισμένοι και θα αντιδρούμε όλο και ποιο έντονα. Η επιλεκτική επιβολή φόρων σε χαμηλόμισθους και συνταξιούχους, η δραστική μείωση του εισοδήματός μας και τα κέρδη των μεγαλοκαρχαριών στα ύψη, αποτελούν θρασύτατη πρόκληση και συσσωρεύουν ΘΥΜΟ. Μεγάλο θυμό!

Όλοι μαζί απευθύνουμε στον υπουργό Οικονομικών της χώρας μας το παρακάτω απλό ερώτημα: Γιατί επιτρέπετε το ίδιο προϊόν να πωλείται στην Ελλάδα 40% - 80% ακριβότερα απ' ότι στη Γερμανία; Γιατί δεν προστατεύετε τους πολίτες σας κύριε Υπουργέ;

Ζητούμε συγνώμη από τους υπαλλήλους που ταλαιπωρήθηκαν και θα συνεχίσουν να ταλαιπωρούνται από τη δράση αυτή. Έτσι όμως ταλαιπωρούμαστε -δικαιολογημένα- όλοι σε μια πορεία ή σε μια απεργία.

Εθελοντική Ομάδα Δράσης Ν. Πιερίας Η ομάδας στο διαδίκτυο: Ο ΤΟΠΟΣ ΜΟΥ, και στο Facebook

Ανθρώπινη φύση

Ένα βραβευμένο φιλμ κινουμένων σχεδίων, μικρού μήκους, για την επίδραση του ανθρώπου στο περιβάλλον.

Πηγή : tvxs

Το τελικό το σίγμα

της Ρωξάνης Βασιλειάδου

Από όλους τους φίλους των γονιών μου - με τους οποίους έχω πολύ μικρή διαφορά ηλικίας - πάντα ξεχώριζα τον Ντίνο. Ήταν όμορφος, η ομιλία του είχε ξεχωριστό ενδιαφέρον ακόμη και όταν δεν αντιλαμβανόμουν το περιεχόμενο της ίσως γιατί ήξερε να χρωματίζει την φωνή του, με σήκωνε ψηλά στα χέρια και μου έκανε κούνια και αεροπλανάκι . Ποτέ δεν μ’ άφηνε να περιμένω με την πρόφαση ότι η συζήτηση που βρισκόταν σε εξέλιξη ήταν σοβαρή και δεν είχε εύκολο προς χρήση το «δεν είναι ώρα για τέτοια» που με θύμωνε στην παιδική ηλικία και με εξαγριώνει στην κλιμακτήριο.

Καθώς τα χρόνια περνούσαν, τον Ντίνο τον έβλεπα όλο και λιγότερο, αφού η «σειρά» του είχε μπει για τα καλά στον αγώνα της... αξιοπρεπούς επιβίωσης (άλλες εκείνες οι εποχές… Τώρα το επίθετο μπορεί να περιττεύει) και των υποχρεώσεων. Παντρεύτηκε μια συμπαθέστατη κοπέλα, απέκτησε τέσσερα παιδιά, και εγώ μεγάλωσα, δεν περίμενα πίσω από την εξώπορτα με… προσμονή να παίξω με τους επισκέπτες. Στην εφηβεία οι οικογενειακές συναντήσεις είναι συνολάκια προς αποφυγή. Στο τέλος τον έχασα. Κάθε που άκουγα κάτι για εκείνον ένιωθα μια γλυκιά νοσταλγία. Γιατί ήταν τόσο ξεχωριστός ανάμεσα στους μεγάλους;

Την Παρασκευή ο Ντίνος γιόρταζε. Μαζί με τους μισούς Έλληνες και τον γιό μου. Αφού πέρασα όλο το απόγευμα λέγοντας ευχαριστώ για ευχές που άκουγα από τηλεφώνου «υγεία», «επιτυχίες» και «να τον δεις όπως θέλεις». Σκέφτηκα να καλέσω και εγώ τον Ντίνο. Να του ευχηθώ ήταν μία πρόφαση. Ήθελα να τον ακούσω. Μιλήσαμε ώρα πολύ. Έχει γίνει παππούς, η φωνή του όμως εξακολουθεί να είναι… έγχρωμη. Ανταλλάξαμε με ενθουσιασμό συνηθισμένες κουβέντες που δεν μου ακούγονταν περιττές. Κλείνοντας με την υπόσχεση πως θα βρεθούμε μου ευχήθηκε και εκείνος για τον γιό μου. Να ζήσει κορίτσι μου και να τον δεις όπως θέλει». Και ξαφνικά κατάλαβα τι έκανε τον Ντίνο τόσο διαφορετικό στα μάτια μου. Ένα Σ(ιγμα) τελικό.

*Η Ρωξάνη Βασιλειάδου είναι δημοσιογράφος

Οδηγός καταναλωτών για τα μεταλλαγμένα

«Φιλελληνική» απουσία διαμαρτυρίας

63ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΑΝΩΝ

Η άρνηση την τελευταία στιγμή του Ζαν-Λικ Γκοντάρ να έρθει στις Κάνες για να παρουσιάσει την ταινία του «Film Socialisme», αλλά κι οι εύστοχες αναφορές του στην Ελλάδα και την κρίση της, τόσο στην ταινία όσο και σε συνέντευξη που έδωσε σε γαλλικό περιοδικό, ήταν σίγουρα το γεγονός της χθεσινής μέρας.

«Υστερα από προβλήματα ελληνικού τύπου, δεν μπορούσα να βρίσκομαι μαζί σας στις Κάνες. Η καρδιά μου ανήκει στο φεστιβάλ, αλλά δεν θα κάνω ένα βήμα», ανέφερε στη λακωνική επιστολή του προς τον διευθυντή του Φεστιβάλ των Κανών, Τιερί Φρεμό, ο Ζαν - Λικ Γκοντάρ «Υστερα από προβλήματα ελληνικού τύπου, δεν μπορούσα να βρίσκομαι μαζί σας στις Κάνες. Η καρδιά μου ανήκει στο φεστιβάλ, αλλά δεν θα κάνω ένα βήμα», ανέφερε στη λακωνική επιστολή του προς τον διευθυντή του Φεστιβάλ των Κανών, Τιερί Φρεμό, ο Ζαν - Λικ Γκοντάρ Στο σύντομο σημείωμά του που απευθύνει στον διευθυντή του φεστιβάλ Τιερί Φρεμό και στις εταιρείες παραγωγής της ταινίας, και που δημοσίευσε η χθεσινή «Liberation», το «τρομερό παιδί» της Νουβέλ Βαγκ αναφέρει: «Υστερα από προβλήματα ελληνικού τύπου, δεν μπορούσα να είμαι μαζί σας στις Κάνες».

Στο σχόλιο του Γάλλου δημοσιογράφου σχετικά με τις τακτικές ελληνικές αναφορές του στην ταινία του, ο Γκοντάρ ήταν πολύ συγκεκριμένος:

«Θα έπρεπε να ευχαριστήσουμε την Ελλάδα. Είναι η Δύση που χρωστάει στην Ελλάδα. Η φιλοσοφία, η δημοκρατία, η τραγωδία... Πάντα ξεχνάμε τη σχέση ανάμεσα στην τραγωδία και τη δημοκρατία. Χωρίς Σοφοκλή δεν θα υπήρχε Περικλής. Χωρίς τον Περικλή δεν θα υπήρχε Σοφοκλής. Ο τεχνολογικός κόσμος στον οποίο ζούμε τα χρωστά όλα στην Ελλάδα. Ποιος ανακάλυψε τη λογική; Ο Αριστοτέλης... Ολος ο κόσμος χρωστάει χρήματα σήμερα στον Ελλάδα. Θα μπορούσε να ζητήσει από τον σημερινό κόσμο μας χιλιάδες εκατομμύρια για συγγραφικά δικαιώματα και θα ήταν λογικό να της τα δώσουμε. Πάραυτα. Κατηγορούν τους Ελληνες ότι είναι και ψεύτες... Αυτό μου θυμίζει ένα παλιό συλλογισμό που είχα μάθει στο σχολείο. Ο Επαμεινώνδας είναι ψεύτης ή όλοι οι Ελληνες είναι ψεύτες, άρα ο Επαμεινώνδας είναι Ελληνας. Δεν έχουμε προχωρήσει καθόλου».

Η ταινία του Γκοντάρ «Film Socialisme» είναι ένα είδος μπροσούρας, φιλοσοφικής, ηθικής, θεωρητικής κινηματογραφικής πάνω στο σύγχρονο κόσμο μας και την κατάντια του, από τις διάφορες μορφές του (από καπιταλισμό μέχρι σοσιαλισμό). «Πάντα επιλέγω τους τίτλους των ταινιών μου από πριν για να μου υποδεικνύουν τι ταινίες θα μπορούσα να γυρίσω. Ενας τίτλος πριν ακόμη συλλάβει κανείς την ιδέα της ταινίας είναι λιγάκι όπως το la στη μουσική», σχολιάζει ο ίδιος.

Ο Γκοντάρ αναμιγνύει διάφορα φαινομενικά άσχετα μεταξύ τους στοιχεία για να φτιάξει το αποκαλυπτικό «φρέσκο» του -μια περιήγηση στη Μεσόγειο, με σταθμούς σε Αίγυπτο, Παλαιστίνη, Οδησσό, Ελλάδα, Νάπολη και Βαρκελώνη, με σκηνές από βίντεο, συνεντεύξεις με διάφορα πρόσωπα, ανάμεσά τους και την Πάτι Σμιθ («ήθελα μια καλή Αμερικανίδα που να μην έχει σχέση με τον ιμπεριαλισμό», ανέφερε), με κείμενα από Βάλτερ Μπένγιαμιν και Σαρτρ μέχρι Αραγκόν και Μπεργκσόν. Ο Γκοντάρ είναι ένας επίμονος δημιουργός, που συχνά φλυαρεί και επαναλαμβάνει, πάντα, όμως, βρίσκει ένα τρόπο να ανανεώνεται και να τραβά το ενδιαφέρον σου. Φτάνει να μην περιορίζεσαι στο παραδοσιακό σινεμά του Χόλιγουντ και όσων τον αναπαράγουν, σε όποια χώρα κι αν εργάζονται. Μακάρι να είχαμε κι εμείς μερικούς Γκοντάρ (και μερικούς Ολιβέιρα).

Πηγή : Ελευθεροτυπία

TV Κλείστε την τη ρημάδα!

ΤΑ ΔΕΛΤΙΑ ΕΙΔΗΣΕΩΝ ΒΛΑΠΤΟΥΝ ΣΟΒΑΡΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΠΟΛΙΤΗ (politi@enet.gr) | ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΠΑΥΛΟΣ ΦΥΣΑΚΗΣ (pfysakis@gmail.com)

«Οι ειδήσεις με αρρωσταίνουν». Είναι ο διπλανός σας που το λέει συχνά πια, και ο παραδιπλανός, είναι και ο αντίλαλος της σκέψης που μόλις κάνατε ακούγοντας ένα τηλεοπτικό δελτίο ειδήσεων. Αναπαράγοντας τη «γραμμή» της αποδοχής, την κυρίαρχη ιδεολογία, δηλαδή ποντάροντας σ' ένα συναίσθημα αποκομμένο από τη σκέψη και την κριτική, τα δελτία ειδήσεων των 8:00, όπως έχουμε συνηθίσει να τα αποκαλούμε, καλλιεργούν τον πανικό, την άγνοια, την ηττοπάθεια, τον ατομισμό και τη μοιρολατρία. Επί πλέον, ενισχύουν τις ενοχές και την κατάθλιψη των τηλεθεατών. Νισάφι πια...

Ελάχιστη ώρα καταλαμβάνουν στα δελτία οι μαζικές ειρηνικές διαδηλώσεις, σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας. Μόνο τα σπασίματα παρουσιάζονται με έμφαση. Σε έναν εσκεμμένο συμψηφισμό, κάποιοι έφτασαν να συγκρίνουν τη μαζική απόπειρα εισόδου στη Βουλή με τον εμπρησμό της Μαρφίν στη Σταδίου Ανοίγω την τηλεόραση και μου μαυρίζει η ψυχή». «Μιλάνε σαν να είναι ένας τυφώνας που μας έχει παρασύρει όλους». «Ξέρω ότι τα πράγματα είναι άσχημα, αλλά δεν μπορώ να πενθώ συνέχεια». Αυτές είναι μερικές από τις επαναλαμβανόμενες φράσεις-κλειδιά που εντόπισαν οι φοιτητές του Παντείου Πανεπιστημίου σε έρευνα για το πώς τα ΜΜΕ καλύπτουν την οικονομική κρίση. Η έρευνα, που περιλαμβάνει αποκωδικοποίηση των οπτικοακουστικών μηνυμάτων από τα κεντρικά δελτία ειδήσεων και τις εφημερίδες και συνεντεύξεις με πολίτες 18-50 ετών, ξεκίνησε ενώ το ΔΝΤ ήταν ακόμα προ των πυλών, πριν από τη μεγάλη διαδήλωση της 5ης Μαΐου και τους θανάτους που τη σημάδεψαν.

Μιλήσαμε με την καθηγήτρια Κοινωνιολογίας Αλεξάνδρα Κορωναίου, που συντονίζει την έρευνα στο πλαίσιο του μαθήματος Ψυχοκοινωνιολογία στα ΜΜΕ. Τα συμπεράσματα της έρευνας, που συνεχώς εμπλουτίζονται καθώς η επικαιρότητα τρέχει με απρόβλεπτους ρυθμούς, είναι αποκαλυπτικά: άγχος, φόβος, απέχθεια, κατάθλιψη είναι μερικά από τα συναισθήματα που προκαλεί ο τρόπος που καλύπτουν τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ αλλά και οι εφημερίδες την οικονομική κρίση στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα, όμως, η επιλεκτική παρουσίαση των γεγονότων γεννά και την αντίθετη άποψη: την αμφισβήτηση, τη δυσπιστία, τη στροφή σε εναλλακτικές πηγές πληροφόρησης -κυρίως στο ίντερνετ- ειδικά για τις νεαρές ηλικίες.

Σύμφωνα με την έρευνα, η οποία πρωτοπαρουσιάστηκε στις εφημερίδες «Αυγή» και «Δρόμος» και έκανε μια δεύτερη καριέρα στα διαδικτυακά μπλογκ, τα ΜΜΕ προσεγγίζουν την κρίση με πέντε βασικούς τρόπους:

1. Δραματοποίηση

Η κρίση παρουσιάζεται σαν μια φυσική καταστροφή αναπόφευκτη και ανεξήγητη, σαν μια άλλη 11η Σεπτεμβρίου. Ακολουθείται η ίδια «συνταγή» παρουσίασης, χωρίς να αναλύονται οι βαθύτεροι λόγοι ούτε να ακούγονται τρόποι διεξόδου από την κρίση. Οι εκφράσεις που χρησιμοποιούνται είναι «εφιαλτικό σενάριο», «απελπιστική κατάσταση», «δεν υπάρχει άλλος δρόμος», «σκληρά αλλά αναγκαία μέτρα», «είμαστε στο χείλος του γκρεμού».

Πλάι στις παρατηρήσεις της έρευνας θα μπορούσε κανείς να προσθέσει ότι το μοντέλο της δραματοποίησης ακολουθείται όχι μόνο στην παρουσίαση της οικονομικής κατάστασης, αλλά και στην αντιμετώπιση των αντιδράσεων και διαδηλώσεων. «Τα πλάνα από την πορεία που έδειχναν τη μαζικότητα του κόσμου ήταν ελάχιστα σε σχέση με τις εικόνες από τις καταστροφές και τη φονική πυρκαγιά» επισημαίνει η πανεπιστημιακός, σχολιάζοντας την κάλυψη της πορείας της 5ης Μαΐου.

Πράγματι, ο τραγικός θάνατος τριών εργαζομένων κατάπιε το ανθρώπινο τσουνάμι που πλημμύρισε τους δρόμους, μετατοπίζοντας το ενδιαφέρον των ΜΜΕ από τις κοινωνικές αντιδράσεις στην καταδίκη της βίας. Το τριπλό έγκλημα μούδιασε την κοινωνία στο σύνολό της· όμως, τα ανακλαστικά των ΜΜΕ να παρουσιάσουν με όρους θρίλερ μία ήδη δραματική κατάσταση, αποκρύπτοντας, παραπληροφορώντας ή παραποιώντας γεγονότα, ακόμα και στοχοποιώντας διαδηλωτές, ακολουθεί πάλι την ίδια συνταγή «το δράμα πάνω από τα γεγονότα».

Όσοι έβλεπαν μόνο τηλεόραση εκείνες τις ημέρες, χωρίς να διαβάζουν εφημερίδες ή διαδίκτυο, το πιο πιθανό είναι να άκουσαν ότι κάποιοι φώναξαν «να καούν» παρά να έμαθαν ότι διαδηλωτές, και μάλιστα μετανάστες, έσπευσαν να διασώσουν τους εγκλωβισμένους. Η «άβυσσος» και η «έκτακτη ανάγκη» έδωσαν χώρο σε ηλεκτρονικές και έ- ντυπες φωνές που ζητούσαν να καταργηθούν άρθρα του Συντάγματος και να επιβληθεί «όχι ακριβώς δικτατορία» αλλά κάτι που της μοιάζει ανησυχητικά.

2. Ενοχοποίηση του κοινού

Φταίμε όλοι, και μάλιστα σχεδόν το ίδιο, για την κατάσταση στην οποία φτάσαμε. Το ίδιο όσοι έφαγαν εκατομμύρια με σκάνδαλα που ποτέ δεν εξιχνιάστηκαν, το ίδιο και όσοι έχουν απλήρωτα δάνεια και υπερχρεωμένες πιστωτικές. Ο ψιλικατζής και ο μεγαλοεπιχειρηματίας, ο άνεργος και το γκόλντεν-μπόι, ο συνταξιούχος και ο εκατομμυριούχος αντιμετωπίζονται ως συνυπεύθυνοι σε μια διάχυση της διαφθοράς που θα λυθεί «αναλαμβάνοντας όλοι τις ευθύνες μας». Όπως τονίζεται στην έρευνα, «η εικόνα που μεταφέρουν είναι η εικόνα μιας διεφθαρμένης κοινωνίας στο σύνολό της. Η συλλογική ενοχοποίηση "απαγορεύει" στο θυμό και την οργή να εκφραστούν με στόχο τους πραγματικούς υπεύθυνους, δημιουργώντας συναισθήματα αυτοαπόρριψης και αυτομομφής. Έτσι καθηλώνει τους πολίτες και οδηγεί αθόρυβα στην αποδοχή των μέτρων. Μόνο τα ΜΜΕ και οι άνθρωποί τους δεν εμφανίζονται ποτέ να εμπλέκονται σε σκάνδαλα, ύποπτες δραστηριότητες, φοροδιαφυγή κ.ά.».

3. Έμφαση στο ατομικό

Η ανασφάλεια υπερτονίζεται ως το μόνο επιτρεπτό συναίσθημα. Οι συλλογικές αντιδράσεις (διαδηλώσεις, απεργίες κ.λπ.) προβάλλονται συνήθως τελευταίες, άρα ασή- μαντες και, τελικά, μάταιες. Ελάχιστη ώρα καταλαμβάνουν στα δελτία οι μαζικές ειρηνικές διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες· μόνο τα σπασίματα παρουσιάζονται με έμφαση. Το ζουμ του φακού γίνεται στο ατομικό δράμα: μία άνεργη μητέρα, ένας συνταξιούχος, ένας έμπορος εμφανίζονται ως ατομικές περιπτώσεις, αποκομμένες από το συλλογικό. Κατά το δόγμα «ένας θάνατος είναι τραγωδία, χίλιοι θάνατοι είναι στατιστική», οι «συλλογικότητες» εμφανίζονται με τη μορφή στατιστικών πινάκων: 1.000.000 άνεργοι, το 20% ζει κάτω από το όριο της φτώχειας κ.ο.κ. Φυσικά, οι στατιστικές είναι νούμερα και δεν έχουν δύναμη να αλλάξουν τη μοίρα. Στην τελική, είναι διεσπαρμένες μονάδες, μοιραίοι και άβουλοι αντάμα, κατά το θατσερικό ρητό «δεν υπάρχει κοινωνία, μόνο άτομα».

4. Υποβάθμιση στο συλλογικό

Όσο προβάλλεται κατά κόρον το μοτίβο «είμαστε όλοι υπαίτιοι», η αντιμετώπιση της κρίσης παρουσιάζεται ως: α) υπόθεση των πολιτικών που χειρίζονται τα πράγματα και β) ατομική υπόθεση του καθενός να τα βγάλει πέρα όπως μπορεί. Οι συλλογικές μορφές αγώνα (διαδηλώσεις, απεργίες κ.λπ.) υποβαθμίζονται ως «άκαιρες», «υπερβολικές» ή/και «καταστροφικές» για τη χώρα. Σε έναν εσκεμμένο συμψηφισμό, κάποιοι έφτασαν να συγκρίνουν τη μαζική απόπειρα εισόδου των διαδηλωτών στη Βουλή με τον εμπρησμό της Μαρφίν, προκαλώντας τον γκεμπελικό συνειρμό «διαδηλωτής = πιθανός δολοφόνος».

5. Κοινωνικός αυτοματισμός

Η παρουσίαση των μέτρων αλλά και των αντιδράσεων στοχεύει στη διάρρηξη της κοινωνικής συνοχής, ώστε η μία κοινωνική ομάδα να στρέφεται εναντίον της άλλης και να φαίνεται ότι απειλεί την ευημερία της άλλης. Δημόσιοι υπάλληλοι εναντίον ιδιωτικών (βλέπε και την αποτυχημένη απόπειρα να παρουσιαστεί ότι η κυβέρνηση «έσωσε» τάχα τον 13-14ο μισθό των ιδιωτικών), διαδηλωτές εναντίον εμπόρων και τουρισμού, απεργοί εναντίον εργαζομένων. «Η λογική τού διαίρει και βασίλευε» παρατηρεί η Αλ. Κορωναίου «εδραιώνει την κυριαρχία όχι των πολιτικών προσώπων (άλλωστε, εύκολα γίνονται αποδιοπομπαίοι τράγοι), αλλά των ίδιων των δημοσιογράφων και των μέσων. Μόνο αυτοί μένουν στο απυρόβλητο».

Όπως, όμως, μας είπε η ίδια η καθηγήτρια και συντονίστρια της έρευνας, ο τρόπος που τα κυρίαρχα ΜΜΕ παρουσιάζουν την κρίση συντελεί στην ίδια την κρίση και την απαξίωση των ΜΜΕ. «Ολο και περισσότεροι νέοι δεν ενημερώνονται από την τηλεόραση, ειδικά οι ηλικίες κάτω των 25. Γι' αυτό στρέφονται σε μέσα που ενθαρρύνουν το διάλογο, όπως το διαδίκτυο. Όσο για την τηλεόραση, στρέφονται κυρίως σε χιουμοριστικές εκπομπές, όπως το "Αλ Τσαντίρι Νιους" και το "Ράδιο Αρβύλα", ακόμα και στα λεγόμενα ψυχαγωγικά δελτία ειδήσεων».

Όπως φάνηκε μέσα από συνεντεύξεις με το κοινό, πολλοί αποφεύγουν συνειδητά τις ειδήσεις, γιατί τους προκαλούν άγχος και απέχθεια, τους οδηγούν στην κατάθλιψη. «Χαρακτηριστικά θυμάμαι τη φράση μια κοπέλας, ότι όταν βλέπει τηλεόραση είναι σαν να πενθεί διαρκώς. Όπως γνωρίζουν οι ψυχολόγοι, το παρατεταμένο εσωτερικευμένο πένθος είναι κλινικό σύμπτωμα της κατάθλιψης. Ήδη ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είχε προειδοποιήσει από το 2008 ότι η οικονομική κρίση θα αυξήσει τα συμπτώματα κατάθλιψης και τις αυτοκτονίες. Αυτό φάνηκε με δραματικό τρόπο και στη χώρα μας, με τέσσερις αυτοκτονίες σε ένα μόνο Σαββατοκύριακο. Ο τρόπος που παρουσιάζουν τα ΜΜΕ την κρίση δεν διευκολύνει το διάλογο και σίγουρα επηρεάζει αρνητικά την ψυχική υγεία. Ο θεατής το εισπράττει ως μία συνθλιπτική απουσία ελέγχου στη ζωή του, στο παρόν και στο μέλλον του, ότι τα μέτρα είναι μονόδρομος και ότι δεν υπάρχει συλλογική διέξοδος, παρά μόνο η ατομική συμμόρφωση».

Κι όμως, όπως φαίνεται μέσα από τις συνεντεύξεις, πάρα πολλοί ερωτώμενοι αμφισβητούν πως τα πράγματα είναι έτσι όπως μας τα παρουσιάζουν, ενώ η συντριπτική πλειονότητα των νεότερων ηλικιών είναι πεπεισμένη ότι θα υπάρξει κοινωνική αντίδραση.

Eλευθεροτυπία, Έψιλον, Κυριακή 16 Μαΐου 2010